Jaką maskę wybrać, aby skutecznie chronić się przed wirusami? – Cała prawda o maseczkach ochronnych.
Po wybuchu pandemii wirusa SARS-CoV-2, powodującego chorobę COVID-19 wiele osób zaczęło wykupywać produkty ochronne w celu zabezpieczania swojego zdrowia. Wyjątkowym trendem okazały się maseczki ochronne, które mają za zadanie chronić nasze drogi oddechowe przed przedostaniem się szkodliwych bakterii i wirusów. Ale czy każda maseczka jest skuteczna? I czym w ogóle różnią się one od siebie? Na te pytania odpowiemy Wam w tym artykule.
MASECZKA CHIRURGICZNA A PÓŁMASKA
Na rynku farmaceutycznym można znaleźć dwa typy maseczek – maseczki chirurgiczne i półmaski.
Na początku warto się przyjrzeć różnicy pomiędzy tymi dwoma pojęciami. Często stosujemy synonim maseczka ochronna do obu sformułowań, ale czy wiecie czym się w ogóle różnią?
MASECZKA CHIRURGICZNA:
- Maseczki te luźno dopasowane są do twarzy;
- Ochronna ma zastosowanie jednostronne – aby chronić przed różnego rodzaju płynami ustrojowymi czy zanieczyszczeniami;
- Noszone przez osoby chore, aby nie zarażać innych;
- Większość maseczek tego typu nie mają oceny bezpieczeństwa NOISH lub EN.
PÓŁMASKI:
- Ściśle przylegają do twarzy, uszczelniając przepływ zanieczyszczeń do organizmu;
- Półmaski nie posiadające filtrów zapewniają ochronę dwukierunkową – filtrując za równo dopływ jak i odpływ powietrza;
- Występują za równo wersję półmasek jednorazowych jak i wielorazowych;
PODZIAŁ MASECZEK CHIRURGICZNYCH I PÓŁMASEK – KLASY I TYPY.
Przyjrzyjmy się najpierw najbardziej nam znanym maseczkom chirurgicznym. Mogą być produkowane z różnych materiałów i tworzyw. Niektóre z nich nawet posiadają specjalne filtry, aby zabezpieczać nas przed mikrocząsteczkami. Same standardy stopnia filtracji maseczek chirurgicznych (współczynnik BFE) określa norma europejska EN 14683. Dzięki niej można wyróżnić kilka typów maseczek chirurgicznych: Typ I, Typ IR, Typ II i Typ IIR. Podczas operacji wykorzystywane są maseczki typu II. Są one zrobione z trójwarstwowej włókniny polipropylenowej, których stopień filtracji BFE wynosi aż 98%. Dzięki temu stanowią skuteczną ochronę za równo dla lekarza jak i pacjentów.
Natomiast półmaski filtrujące mają za zadanie chronić nas przed niewidzialnymi dla oka cząsteczkami stałymi, dymem, pyłem oraz aerozolami. Dzięki normie PN-EN 149:2001 wyróżniamy trzy klasy półmasek: FFP1, FFP2 i FFP3. Z czego skrót FFP oznacza „Filtering Face Piece”.
Te trzy klasy różnią się od siebie granicą maksymalnego przecieku wewnętrznego czyli po prostu stopniem nieszczelności maski ze względu na jej niecałkowite przyleganie do twarzy oraz nieszczelności filtra. W poszczególnych klasach nieszczelność wynosi: FFP1 - 25%, FFP2 – 11%, FFP3 – 5%. Dodatkowo półmaski ochronne dzielą się na dodatkowe trzy klasy skuteczności filtracyjnej, którą normuje norma EN 143:2000+A1:2006, gdzie:
P1 – zatrzymuje około 80% cząsteczek,
P2 – zatrzymuje około 94% cząsteczek,
P3 – zatrzymuje około 99,95% cząsteczek.
Oczywiście oprócz oznaczeń FFP, występują również półmaski klasy NR – przeznaczone do jednorazowego użytku, R – przeznaczone do wielorazowego użytku i D - przeznaczona do pracy w zapylonym pomieszczeniu.
Oprócz Europejskich norm klasyfikacji półmasek mamy jeszcze Amerykańskie klasyfikacje. Mają one troszkę mniej skomplikowany podział, który określa prawo federalne (42 CFR Part 84). Wyróżnia on trzy klasy: N, R i P (N – brak szczelności względem olejów, R – szczelne wobec olejów, P – olejoodporne). Dla tych klas dodatkowo określone są poziomy skuteczności filtrowania - 95%, 99% i 99,97%. Tutaj przyciągają szczególną uwagę oznaczenia masek gdzie klasa R określa półmaski jednorazowego użytku podczas jednej 8 godzinnej pracy. Natomiast klasy N i P można nazwać maskami wielorazowego użytku.
PÓŁMASKI – EUROPEJSKIE STANDARDY A AMERYKAŃSKIE
Najbardziej użytkowanymi rodzajami półmasek to półmaski typu FFP2, FFP3 oraz półmaska N95. Według Amerykańskiego Centrum Kontroli Chorób (CDC), są one najbardziej zalecane jako ochrona przed wirusem SARS-CoV-2. Często sanitariusze w swoim wyposażeniu posiadają właśnie ten rodzaj masek do swojej ochrony. Szacuje się, że maski N95, zatrzymują około 95% cząsteczek z powietrza. Z czego europejskie standardy maseczek klasy FFP2 i P2, zatrzymują 94%. Zbierając te wszystkie informacje, można przyrównać wszystkie typy masek w obu standardach:
|
Standardy |
Procentowy szacunek skuteczności filtrowania półmasek |
|
FFP1 i P1 |
Filtruje co najmniej 80% niebezpiecznych cząsteczek |
|
FFP2 i P2 |
Filtruje co najmniej 94% niebezpiecznych cząsteczek |
| N95 |
Filtruje co najmniej 95% niebezpiecznych cząsteczek |
|
N99 i FFP3 |
Filtruje co najmniej 99% niebezpiecznych cząsteczek |
|
P3 |
Filtruje co najmniej 99,95% niebezpiecznych cząsteczek |
|
N100 |
Filtruje co najmniej 99,97% niebezpiecznych cząsteczek |
Jak widać z zamieszczonej tabelki najbliżej półmaski N95 (95%) jest europejski standard FFP2 i P2 (94%), natomiast N100 (99,97%) jest europejski P3 (99,95%).
Zdjęcia półmasek zostały zapożyczone z oficjalnych storn producentów 3mpolska.pl oraz gersonco.com.
PÓŁMASKI KN95 I N95
Czasami zdarza się, że na rynku pojawiają się półmaski z oznaczeniem KN95. Nie są one wspomniane ani w europejskim standardzie ani w amerykańskim. Ponieważ są to Chińskie odpowiednik półmasek typu N95. Co najważniejsze nie są one wcale gorsze! Znana na całym świecie amerykańska firma M3, która specjalizuje się w produkcji produktów ochronnych, wydała dokument, który jasno wskazuje, że półmaski KN95, są odpowiednikiem masek N95 i spełniają wszelkie dopuszczalne normy (link tu). Jednak należy zachować czujność i ostrożność, wybierając te produkty. Często zdarzają się oszustwa i należy podchodzić do tego z rozwagą.
KORONAWIRUS, A MASECZKI I PÓŁMASKI
Znając już wszystkie występujące rodzaje maseczek i półmasek, przejdźmy do pytania, które z nich najlepiej sprawdzą się w walce z wirusem 2019-CoV-2. Zacznijmy od tego, że koronawirus ma wielkość od 60 do 140 nm i przybiera kształt kulisty. To daje nam wielkość 100-krotnie mniejszą od wielkości naszych porów.
Zdjęcia koronawirusa zaciągnięte z portalu smartairfilters.com.
Nasze półmaski mierzone są poprzez skuteczność filtrowania cząsteczek. Standardowy wymiar cząsteczki, który zatrzyma półmaska to 300 nm. Patrząc na to wiemy, że cząsteczki koronawirusa są o wiele mniejsze niż, standardowa cząsteczka. Jednak nie można powiedzieć, że półmaski są nieskuteczne. Wirus 2019-CoV-2 i wszystkie cząstki jego rozmiaru poruszają się w sposób przewidywalny. Ten ruch jest zwany ruchem Browna. Odnosi się on do zjawiska, w którym tak małe cząsteczki w swobodny sposób poruszają się pod naporem powietrza. Producenci półmasek zaprojektowali je tak, aby filtrować nawet mniejsze cząsteczki, które poruszając się w sposób przewidywalny zostawałyby uwięzione w filtrze. Również im większa skuteczność filtrowania w półmaskach, tym skuteczniej zatrzymuje on nawet najmniejsze cząsteczki.
A co w takim razie z maseczkami chirurgicznymi? Czy zapewniają one jakąkolwiek ochronę?
Maseczki chirurgiczne zaprojektowane zostały przede wszystkim w celu ochrony bardzo wrażliwych pacjentów. Zabezpieczają noszącego przed przenoszeniem bakterii i zarazków. Mają za zadanie przede wszystkim chronić pacjentów, a nie użytkownika.
Niestety nie ma jeszcze wystarczających dowodów potwierdzających, że maseczki chirurgiczne chronią przed koronawirusem, zwarzywszy na fakt, że jest to nowy typ wirusa. Jednak mamy dostępne badania dotyczące ochrony masek chirurgicznych i półmasek N95 w kontekście naszej grypy. Wirus grypy okazuje się jest dobrym przykładem, który można porównać do wirusa 2019-CoV-2. Obydwa wirusy przenoszone są przez kropelki i areozol, powodują infekcję dróg oddechowych, a ich cząsteczki są podobnej wielkości.
Oczywiście te dwa wirusy nie są w 100% podobne do siebie, zważywszy na fakt, że koronawirus cechuje się dużą śmiertelnością.
Amerykańscy naukowcy zrobili badania na temat skuteczności maseczek chirurgicznych i półmasek N95. W pierwszym badaniu 2862 pracowników służby medycznej podzielono na dwie grupy. Pierwsza grupa miała za zadanie pracy przy użyciu półmasek N95, natomiast druga przy użyciu maseczek chirurgicznych. W grupie pierwszej (półmaski N95) odnotowano 207 przypadków zachorowań na grypę, gdzie w grupie drugiej tylko 193 przypadki (maseczki chirurgiczne).
W drugim badaniu powtórzono eksperyment, jednak grupą badaną miały być pielęgniarki. W grupie, która nosiła półmaski N95 odnotowano 50 przypadków grypy, a w grupie maseczek chirurgicznych 48 przypadków.
Te dwa badania pokazały, że za równo maseczki chirurgiczne jak i półmaski N95, miały przybliżoną skuteczność ochrony przed zachorowaniem na grypę, w warunkach bliskiego kontaktu z nosicielami. Pokazuje nam to, że oba rodzaje masek ochronnych jest skuteczniejsze niż brak jakiejkolwiek ochronny.
Jak pokazały badania laboratoryjne maseczki chirurgiczne są w stanie zablokować aż 80% cząsteczek do 7 nm, w porównaniu do półmaski typu FFP1, który zablokował 96% tych cząsteczek.
Reasumując nie mamy dokładnych danych czy maseczki chirurgiczne i półmaski są w stanie skutecznie chronić nas przed wirusem 2019-CoV-2, jednak są one zdecydowanie lepsze niż brak jakiejkolwiek ochronny.
DODATKOWE ZALECENIA
Oprócz zaopatrywanie się w maski i półmaski trzeba pamiętać o jeszcze kilku ważnych elementach, które pozwolą nam zminimalizować ryzyko zachorowania.
Przede wszystkim ograniczmy kontakty do niezbędnego minimum. Pamiętajmy, że koronawirus rozprzestrzenia się poprzez kontakt, droga kropelkową. Ograniczając kontakt z innymi ludźmi, minimalizujemy ryzyko zachorowania.
Jak ograniczyć kontakt z innymi:
- Praca zdalna – jeżeli masz możliwość pracy w domu, wykorzystaj to;
- Zakupy online – wszelkie zakupy spożywcze, higieniczne czy medyczne spróbuj zrobić poprzez Internet;
- Spotkania z przyjaciółmi – jest wiele środków masowego przekazu dzięki, którym możesz się skontaktować ze swoimi przyjaciółmi. Włącz Skypa, napisz na facebooku, zdzwoń się przez Whats appa!
Drugim sposobem jest częste mycie rąk. Dlaczego to takie ważne? Badania wykazały, że dotykamy naszej twarzy średnio 15 razy w przeciągu godziny. To dość sporo zważywszy na fakt, że to właśnie na dłoniach znajduje się najwięcej bakterii i zarazków.
Częste mycie rąk spowoduje ograniczenie przedostania się bakterii do naszego organizmu. Pamiętajmy, aby myć ręce przynajmniej 20 sekund, pamiętając o wszystkich zakamarkach. Częste mycie rąk spowoduje również, wysuszanie się skóry. Co w skrajnych przypadkach może również powodować ich infekcję. Zaleca się również po każdym myciu, nawilżyć skórę rąk kosmetykami nawilżającymi, najlepiej na bazie gliceryny lub aloesu.
Kolejnym ważnym elementem jest przycinanie paznokci. Ważne jest aby nie były one zbyt długie. Aby to sprawdzić czy nasze paznokcie są odpowiedniej długości można przyłożyć je do dłoni – jeżeli nie czujesz opuszków palców, a same paznokcie to znak, że są one za długie.
No i najważniejszy element – dezynfekcja.
Jeżeli nie macie dostępu do wody i mydła, najlepszym sposobem na utrzymanie higieny jest używanie płynów dezynfekujących zawierające co najmniej 70% alkoholu. Oprócz rąk warto pamiętać, aby poddać dezynfekcji przedmioty, które najczęściej używamy. Do tego mogą nam posłużyć różnego rodzaju chusteczki antybakteryjne lub waciki nasączone alkoholem. Jest to doskonałe rozwiązanie zwłaszcza dla przedmiotów elektronicznych tj. telefonów komórkowych.
Pamiętajmy, że defekując ręce czy przedmioty należy je zostawić na powietrzu do wyschnięcia. Nie wycieramy ich w żadne ręczniki.
Pamiętajmy o dezynfekcji przedmiotów częstego użytku tj.:
- Telefon komórkowy;
- Klucze;
- Butelki wielorazowego użytku;
- Kierownica samochodu;
- Pilot telewizora;
- Klawiatura komputera/laptopa;
- Tablet;
- Klamki itp.
Chcąc się jak najlepiej chronić przed panująca pandemią, najlepszym sposobem jest zastosowanie się do zaleceń Ministerstwa Zdrowia. Pamiętajmy o ograniczeniu kontaktów z innymi ludźmi i utrzymaniu higieny, zwłaszcza rąk. Jeżeli chcielibyście dodatkowo zabezpieczyć się przed wirusem, teraz już wiecie jakie maseczki najlepiej wybierać i na co zwracać uwagę.